ARTIK (KAÇAK) AKIMIN OLUŞTURDUĞU RİSKLER NELERDİR?
Elektrik enerjisinin hayatımızın her alanında kullandığımız ve onsuz bir yaşam düşünülemeyeceği şüphesizdir. Ancak dikkatsizlik, ihmal ve hata sonucu büyük felaketlere hatta ölümlere yol açabildiği bilinmektedir. Yapılan FMEA (Failure Mode And Effect Analysis) araştırmaları sonuncunda ülkemizde oluşan yangınların %30 unu elektrik kaynaklı yangınlar oluşturmaktadır. Ülkemizde elektrik teması sebebiyle oluşan can ve mal kayıplarının hatırı sayılır derecede fazlayken bu konuda alınacak tedbirler büyük önem arz etmektedir.
Elektrik kaynaklı oluşan bu kazaların asıl sebebi sistemdeki izolasyon hataları ve iletken yalıtımlarındaki deformasyonlar sonucunda oluşan toprak kaçak akımıdır. Bu kaçak akımlara karşı sistemdeki manyetik devre kesici ve sigortalar koruma sağlayamamaktadır.
Yapılan çalışmalar sonucunda tesisattaki bir yalıtım sorunu nedeniyle gözle görülmeyen, fark edilmeyen bir noktada oluşan 300mA değerine sahip bir toprak kaçağının, temas ettiği yüzeyin malzeme cinsine de bağlı olarak kısa bir sürede malzemeleri tutuşma sıcaklığına getirerek yangına neden olduğu gözlenmiştir.
Önem arz eden en büyük unsurlardan biri kaçak temastan dolayı oluşacak gerilimin, bir cihazın gövdesinde ya da tesisatın dokunulabilecek herhangi bir noktasında olması durumunda insan temasıyla hayati risk taşıyabilmektedir. Oluşan kaçak akıma temas eden kişi üzerinden dolaşarak en kısa yoldan toprağa temas edilen noktaya doğru akar. Akımın vücuttan geçişi ile meydana gelen tehlikenin önemi akımın değeri ve akımın geçiş süresine bağlıdır. İnsan vücudu üzerinden devresini tamamlayan bir kaçak akımın 30mA değerinden fazla olması durumunda hayati tehlikelere sebebiyet verebilmektedir.
ARTIK (KAÇAK) AKIM KORUMA CİHAZLARININ ÖNEMİ?
Artık akım koruma rölelerinin elektrik enerjisini açma akımları, sigorta ve termik-manyetik şalterlere göre mukayese edilemeyecek kadar küçük olduğundan dolayı öncelikle insan sağlığı ve yangın sebebiyle oluşabilecek ekipman korumasında etkili rol oynamaktadırlar.
Artık akım koruma rölelerinin görevi, sistemde yalıtım hatasından kaynaklanan kaçak akımları algılamak ve algılanan kaçak akım değerinin belirlenen değerlerin (30mA,300mA) üzerine çıkması durumunda bağlı bulunduğu devrenin enerjisini keserek güvenliği sağlamaktadır. 30mA’de hayat koruma (insan koruma), 300mA’de tesisat koruma (yangın koruma) fonksiyonları gerçekleştirilmektedir.
ARTIK (KAÇAK) AKIM KORUMA CİHAZLARININ TESTLERİ NEDEN YAPILMALIDIR?
Artık akım koruma cihazları zaman içerisinde fonksiyonlarını yitirebilirler. Fonksiyonunu yitiren artık koruma cihazlarının tespitinin sağlanması için mutlaka testlerinin standartlarda ve yönetmeliklerde belirlenmiş periyot ve yöntemlerle yapılması gerekmektedir. Yapılan bu testler sonucunda kullanılan 30mA ve 300mA açma akımına sahip koruma cihazlarının elektrik tesisatında oluşan artık akım durumunda kullanılan cihazın sınır açma akımı (30mA-300mA) ve açma süresi özel fonksiyonlu kalibrasyonlu cihazlar ve yetkililer tarafından teste tabi tutularak fonksiyonunu yerine getirip getirmediği kontrol edilmelidir.
